Dünya Gıda ve Tarım Örgütü tarafından bu sene dördüncüsü düzenlenen Dünya Balıkçılık Günü’nü arkamızda bıraktığımız şu günlerde Bolu Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası olarak şunları dile getirmek isteriz.
Hepimizin malumu üzerine ülkeler arasında gelişmişlik karşılaştırılması yapılırken kullanılan en önemli kriter “hayvansal protein tüketim” oranıdır. Gelişmiş ülkelerde de tüketilen proteinin ekseriyeti hayvansal kökenli proteinlerden oluşmaktadır. Hayvansal protein olarak öncelikle kırmızı et, ardından kanatlı eti ve balıketi dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de tüketilmektedir. Artan israf ve insan nüfusu, alternatif protein kaynaklarına yönelmemize neden olmuştur. Bunların arasında en popüler olanı balıketidir. Bu sektör hız kesmeden büyümeye devam etmektedir. Örneğin, ülkemizde 2013 yılında avcılık ve yetiştiricilik dahil su ürünleri üretimi 607.515 ton/yıl olarak kayıtlara geçmiş olup, bu üretimin %40’ı akuakültür üretiminden elde edildiği bildirilmiştir. Karadeniz Bölgesi olarak akuakültür üretiminde 4.sırada yer almaktayız. Hem ülkemizi hem de üreticinin yüzünü güldüren bu sektör popüler olmaya da devam edecektir.
Ancak geleceğe güzel bir miras bırakmak ve “sürdürülebilir balıkçılık” adına “Tek Sağlık” çatısı altında yapmamız gerekenler bulunmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığımız Karadeniz Kıyılarında avlanma derinliğini 24 metreden 18 metreye düşürmesiyle beraber bazı çevrelerden gelen tepkiler devam etmektedir. Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği de (SURKOOP) derinliğin düşürülmesi yavru balık popülasyonunun beslenmesi ve korunarak neslinin devamının sağlanması gırgır avcılığı ile tehlikeye düşeceği yönünde ulusal basında açıklamalar yaparak, konuya dikkat çekmiştir.
Aynı zamanda 18 metre derinlikte avlanmak, habitatın bozulmasına ve deniz tabanı erozyonuna neden olmaktadır. Neticede balık türleri azalarak, avlanabilir stok zayıflayacaktır. Bu kapsamda bilimsel düşünceye başvurmanın ve bilim dünyasında gıda güvenliği uzmanları veteriner hekimler ile su bilimleri uzmanları olan su ürünleri mühendisleri gibi disiplinler bir arada çalışmalıdır.
Karadeniz’de “Zernov Çayırı” olarak adlandırılan deniz tabanı habitatının %30’u yavru balıklar için hayatı önem arz etmektedir. Yalnızca avlanma derinliği değil, koruma alanlarının ise %10’lara çıkarılması önemlidir. Böylece deniz tabanındaki çayırlarının korunması ve erozyona uğramaması sağlanacaktır. Sonuçta “sürdürülebilir balıkçılık” adına önemli bir adım atılmış olacaktır.
Nihayetinde “Tek Sağlık” anlayışı ile çevre, insan ve hayvan sağlığı üçgeninde bulunan tüm meslek grupları bilimsel kararlar ışığında “sürdürülebilir politikalar” üzerine odaklanmalıdırlar. Unutmadan söyleyelim… Her zaman söylediğimiz gibi “Sizin Sağlığınız Hepimizin Sağlığıdır”.
KAYNAK:
Avrupa Birliği (AB) Konseyi COUNCIL REG. (EC) Nu. 1967/2006.
Dr. Muhammed DUMAN, Bursa Uludağ Üni. Veteriner Fakültesi Su Ürünleri Hastalıkları ABD. Doktora Tezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Adem TURAN, Bursa Uludağ Üni. Veteriner Fakültesi Zootekni ABD. Doktora Tezi Çalışmaları.